Köy Enstitüleri dediğimizde İsmail Hakkı Tonguç’u, İsmail Hakkı Tonguç dediğimizde Köy Enstitüleri’ni anmamak mümkün değildir.
Biri kız, toplam 8 kardeşin en büyüğü olduğundan, “en büyük çocuk” anlamına gelen tonguç kelimesini kendisine soyadı olarak seçtiğini biliyoruz.
Eğer Köy Enstitüleri -çok yanlış bir kararla- kapatılmasaydı, eminim, Türkiye bugün olduğu yerden çok daha yukarılarda olurdu. Tonguç gibi, Hasan Ali Yücel gibi eğitim devrimcilerinin karşısında başımız öne eğikse, yıllardır uygulanan yanlış politikalarla eğitimimizin içine sokulduğu durumdan dolayıdır.
O, sadece ailesinin en büyük çocuğu olmakla kalmamış, Türk eğitim hayatının da en büyüğü olarak kayıtlara geçmiştir. Bugün onların bayrağını, Yeni Kuşak Köy Enstitülüler Derneği (YKKED) taşımayı azimle sürdürmektedir. Bu isimsiz neferlere dost selamlarımızı sunuyor, 24 Haziran 1960’ta kaybettiğimiz İsmail Hakkı Tonguç’u 55. ölüm yıldönümünde saygı ve rahmetle anıyorum.